Bernard Van Eeghem schrijft:
2M3(2016 2017)
“ Pol Pauwels heeft samen met zijn vrouw de modeontwerpster Els Mommaerts een huis in Molenbeek. Je weet wel in de buurt van Abdel Abdelsalam. Pol is van origine acteur en theatermaker en heeft vijf kinderen waarvan er al enkelen groot zijn maar nog een paar andere klein. Zoals dit gaat in het leven, tenslotte gaat het over tijd. De tijd hier te zijn. In de benedenverdieping van dit huis in Molenbeek, je weet wel in de buurt van Abdel Abdelsalam, is er een kleine plek meer bepaald 2M3. Omdat kunstenaars, eenzaten en arme zielen zijn, zelfs indien ze veel geld bezitten, organiseert Pol maandelijks een 2M3. Hij geeft twee kubieke meter waarin een genodigde kunstenaar ‘carte blanche’ krijgt. En omdat dit gebeuren zowel intiem als gênant kan worden, wordt dit opgefleurd door een bier van de dag. Want Pol is ook amateur brouwer en dus bierliefhebber (Kunstenaars hebben ook een hobby nodig). Zo gaan de jaren voorbij en zijn er ondertussen 65 ‘2M3’s geweest. 2M3 is een vrijplaats voor 'verloren' gedachten. Dus niet verwonderlijk dat ik ooit plaats nam in diegenen die de revue passeerden. Nu de twee kubieke meter er tien werden, ben ik hier ook weer. ”
Bovenstaande tekst las Els Opsomer vóór aanvang van haar performance in Oostende. Eigenlijk was het al deel van de performance zelf.
2M3 leest verraderlijk als twee kubieke meter maar aanvankelijk, in principe, is het bedoeld als slechts 1 kubieke meter want met een vierkant grondoppervlak van 1 meter bij 1 meter, in het begin nog afgetaped op de roodbetonnen vloer en met een onbepaalde hoogte. Bij 1m hoogte wordt dat 1 kubieke meter. Twee kubieke meter is met nog een kubus van dezelfde afmetingen erbovenop of ernaast. Op z’n smalst is het dus 2 kubieke meter verticaal, de meeste mensen zijn groter dan 1m en kleiner dan 2m. In de praktijk wordt doorgaans de volledig beschikbare ruimte (ca 6 x 4m) benut.
2M3 staat dus voor de smalle maar helemaal niet enge begrenzing waarbinnen een gastkunstenaar zijn ding kan en mag doen. De tijdsduur varieert van ultrakort tot avondvullend (wat heet). Alle soorten disciplines gewenst en iedereen is welkom. De kunstenaar krijgt carte blanche om haar/zijn artistieke ideeën zo kort en krachtig mogelijk tot uitdrukking te brengen. Van de kunstenaar wordt ook verwacht dat hij/zij verrassend uit de hoek komt.
Er is geen tribune, wel een brede sofa en wat stoelen. Onder de vrij steile trap van 23 ononderbroken treden huist een toilet zonder deur, met slechts een lichte houten afscherming. Op een plakkaatje aan een koordje staat het woord BEZET geschilderd. Côté cour naast de trap (rechts gezien vanuit het publiek) hangt aan een quasi onzichtbaar koord een schietlood tot op 65cm van de grond. Dat schietlood is er altijd, als de verticale markering van de in oorsprong afgebakende ruimte. Het hoge gevelbreed raam achterin geeft uit op een koer waar vóór en na kan worden gerookt.
Elke performance wordt met een professionele camera opgenomen en nadien gemonteerd. Opzij bij de trap een computer met in een lus alle voorbije performances, geluid op stil, koptelefoon beschikbaar.
In januari 2017 is de kaap van 60 kunstenaars gerond. 2M3 is een uniek initiatief op een unieke plek in een unieke Brusselse gemeente en schetst een uniek tijdsbeeld van een unieke kunstenaarskolonie in het tweede decennium van de éénentwintigste eeuw.
En 2M3 speelt ook op reis. Eerst naar De School van Gaasbeek (02 09 2016) en later Theater aan Zee (TAZ) in Oostende (27 07 – 04 08 2017).
Midden het golvend Pajottenland ten zuidwesten van Brussel in het centrum van het lieflijke dorp Gaasbeek staat vlak bij het dorpsplein een oud schooltje leeg. Sinds 2013 is er de vzw De School van Gaasbeek gevestigd. Het is een initiatief van Hugo De Greef (stichter van het Kaaitheater) die zelf in het dorp woonachtig is. Met De School van Gaasbeek wil hij jonge artiesten op weg zetten door ze logistiek te ondersteunen i.e. administratief, zakelijk en via korte of lange residenties met inclusief al dan niet publieke toonmomenten.
Hierom wordt aan het eind van elke zomer en bij het begin van het nieuw theaterseizoen een klein SeptemberFestival opgezet in de school en in het dorp. Residerende kunstenaars worden er geconfronteerd met kunstenaars van buitenaf.
In september 2016 wordt ook 2M3 uitgenodigd. Pol Pauwels kiest twee kunstenaars die al eerder bij hem te gast waren: Korneel Devillé en Francis Denys. De ruimte is een middelgroot klaslokaal. En op verplaatsing gelden dezelfde voorwaarden als thuis in Sint-Jans-Molenbeek.
In het centrum van Oostende is 2M3 te gast in de ruimte van Klein Verhaal in de Sint-Sebastiaanstraat. Klein Verhaal is een plek in de stad waar mensen van allerlei geledingen uit de maatschappij, inclusief de meest kwetsbaren, in de kunsten duiken. Er komen negen kunstenaars. De ruimte is een hoog, rechthoekig lang en aanmerkelijk groter dan in Brussel of Gaasbeek. Toch is het er ongedwongen intiem. Het publiek zit op zetels, stoelen en banken die verplaatst kunnen worden naargelang de noodzakelijkheden van de performance. Er staat ook een zwarte vleugelpiano en opzij achterin is er een keuken die als bar wordt aangewend.
#53 SANDY HASSOUN (26 08 2016)
A day in the life
In het midden van de ruimte rust een wasteil op een kleine tafel. Aan de ene kant een stevig stuk Savon de Marseille, aan de andere kant een handdoek, netjes opgeplooid als in een schilderij. Het ganse tafereel ingepast binnen de onzichtbare begrenzing van één vierkante meter.
De kunstenares komt uit het publiek te voorschijn, gaat achter het tafeltje staan, kijkt even op, wacht, legt het stuk zeep op de handdoek, gaat naar de trap, keert het plakkaatje om. Naast het woord BEZET hangt ze haar jas over de wand en gaat naar de WC onder de steile trap. Gefriemel. Geplas. Pipi. Eén volle minuut. Kort na de waterspoeling treedt ze weer aan, gaat naar de tafel en wast haar handen in de wasteil met Savon de Marseille. We horen het gedempt klutsen van water. Op rituele wijze droogt ze haar handen, doet een stap opzij, ontvangt een weifelend applaus en vervoegt zich in het publiek geroezemoes.
De totale actie duurt amper twee minuten. Dit is heel kort. Niets om te bekijken en net dat bekijken we. Eerst dacht ik dat het meer betekenis zou opwekken door de act volgens een strak stramien verschillende keren te herhalen maar na marinering van mijn gedachten in de lauwe hersenen van mijn ziel, zie ik er toch enige kracht in: precies die doodgewone ultrakorte act is helder leesbaar als de alledaagse handeling die we zonder veel nadenken veelvuldig en vlekkeloos uitvoeren. Zo krijgt deze performance onverwacht een universele betekenis die nog lang nazindert.
#54 KORNEEL DEVILLÉ (02 09 2016)
Een verzameling schilderijen
Een hoge lege klas. Witte muren. Links vooraan een tafeltje met laptop. Hierlangs twee hoge ramen met voorhangende gordijnen. Gedempt licht. Midden op de vloer een projector en achterin tussen het staand publiek een filmcamera op statief.
Geen inleiding: snel na elkaar projecteert de beamer schilderijen op de witte muur: iconische schilderijen. Het beeld raakt amper ons netvlies. Zo snel gaat het. We onderscheiden toch nog o.a. Venus en Cupido, een 15e eeuws schilderij van een anonieme meester, een Banketje (stilleven, Nederland, 17e eeuw — hier met asperges), een Memento Mori (stilleven met doodskop), twee lachende vrouwen aan het raam, een vrouwenportret van Ingres, de Heilige Christophorus met het kind Jezus, een Maria-ten-Hemel-Opneming van Rubens, twee Brueghels: (een landschap en De Oogst), een marine, het portret van een man (Rembrandt?), Zicht op Delft van Vermeer, een landschap van Jacob van Ruysdael, de Pierrot van Watteau, Regenten en Regentessen van Frans Hals en een zwart schilderij of een lege dia als laatste beeld.
Het geheel overschouwt een stevig brokje West-Europese kunstgeschiedenis, toegespitst op de schilderkunst van de 15e tot en met de 18e eeuw. De geprojecteerde kunst is gecanoniseerd: haar kwaliteit wordt niet meer in twijfel getrokken. Maar wat zegt dit hier en nu en wat wil Korneel Devillé ons vertellen? Is het een protest tegen de ‘grote’ kunst van vroeger die immuun is geworden voor welke kritiek dan ook. Is het de sokkel waar ze op staat die elk direct contact op afstand houdt? Is het een onomwonden kritiek op een museumbeleid dat kunstwerken eerder wegstopt dan toont. Of is dit een nieuwe manier om via hedendaagse audiovisuele middelen de oude kunsten in de dagelijks leefruimte binnen te loodsen? Al die vragen zijn de performance zelf.
#55 FRANCIS DENYS (02 09 2016)
Menhirisation
Francis Denys staat vlak bij het raam achter een tafeltje. Op de muur de zwart-wit projectie van een man die met een grote steen in symmetrie staat. Dit enigmatisch beeld is de essentie van deze lecture performance.
Projecties tonen stenen van nu en stenen uit het neolithicum vanaf ca 11000 jaar vóór Christus! Francis Denys wil een digitaal tijdschrift oprichten waarin al die steenvormen gearchiveerd staan. Deze lezing is hiervan de eerste proefopstelling.
We zien stenen groot en klein, bewerkt, onbewerkt en in verschillende constellaties: op elkaar, in elkaar, naast en over elkaar, langs lijnen of in een cirkel. En stenen als bouwwerk, stenen in rotstuinen, stenen op het strand, stenen in een kruiwagen, stenen op rotondes, stenen in jutezakken. Kortom: stenen als kunst. En stenen op oude prentbriefkaarten aangemaakt na de ontdekking van prehistorische sites.
Al die stenen zijn door de mens verzameld, bewerkt, verplaatst en samengebracht in een bepaalde ordening met artistieke, religieuze of architecturale en andere bedoelingen en al die betekenissen samen. We zien grotten, hunebedden, megalieten, menhirs, dolmens, sarcofagen en groepen stenen in de context van hedendaagse kunst. Zelfs natuurlijke reusachtige steenvormen als toeristische attractie.
Francis Denys laat ons vooral díe stenen zien die door menselijke tussenkomst al dan niet alleen maar veelal in groep tot een kunstwerk zijn uitgegroeid en dit tot ver voorbij het eigen soortelijk gewicht. Maar met een enorme universele uitstraling.
#56 BAVO OLBRECHTS (30 09 2016)
What can not be remembered is repeated in behavior
Bavo Olbrechts verspreidt kleine voorwerpen over de vloer. Achterin een luidspreker en een ritmebox. We horen geluiden en aangeslagen tonen, kort. Een brokje klei legt hij neer als een broos sculptuurtje, een papieren zakje met koperen voering, een minuscuul papiertje, een metalen roostertje, een doekje, een rolletje plakband en enkele bijeengerolde graankorrels.
Plots worden de vreemde klanken begrijpbare woorden, los van elkaar en met een korte tussenpauze gezegd. Het is de opsomming van Nederlandstalige woorden door een man die het Nederlands aanleert en de woorden savoureert. De aaneengeschakelde aarzelend uitgesproken woorden vormen een poëtische slinger met wonderlijke betekenissen.
De man is van Finse afkomst en spreekt op hortende toon alsof hij de woorden voor het eerst uitspreekt. Die lezing is broos maar net hierom muzikaal en gevoelig. We horen: “… begrijpen … is het oppervlakte … plakband … klei … koper … plaats van kroning … opening … tegenaan … oppervlak … fenomeen … ” en aan het eind vloeit alles over in een korte symfonie met als leidmotief ‘tik-tak’:
“TIK TIK TIK TIK TAK TAK TAK TAK TIK TIK TIK TAK TAK TAK TIK TIK TIK TAK TAK TAK TIK TIK TIK TAK TAK TAK TIK TIK TIK TAK TAK TIK TIK TAK TAK TAK TIK TIK TIK TAK TAK TAK”.
Hierna en spontaan herhalen twee kinderen de woordjes TIK en TAK waarna een gedragen stilte door het applaus ongenadig wordt afgebroken.
#57SIGNE SCHMIDT KJØLNER HANSE (28 10 2016)
I took place in a trophy of the hardened muscle. A mutated and fused fleshly substance was recruited into intense small grains. There was small chambers there, persuaded to be full of potential, and later to become small nervous chambers in motion.
Ambient music terwijl het publiek binnenkomt. In de ruimte staan een micro op statief, enkele geluidsboxen en een muziekpupiter. Signe Schmidt Kjølner Hanse draait de muziekpupiter om. We lezen het woord INTRODUCTION. Ze gaat naar een micro en leest zonder aanwijsbare emoties droogweg haar eigen tekst. Die bestaat uit drie delen: INTRODUCTION, DISCUSSION, RESULTS.
INTRODUCTION is een donker verhaal over substanties die in granen veranderen, van kamers wisselen en over hun wisselende kwaliteiten. Over het al dan niet gebeurd zijn en het existentiëel lijden aan deze nieuwe onderworpen entiteiten. Het is een zweverig en duister en hermetisch verhaal.
DISCUSSION verhaalt over de onenigheid tussen de diverse mogelijkheden die de tekst opwekt.
RESULTS is zowat de consolidatie van de twee vorige vreemde hoofdstukken.
Ik versta er niets van. En dan duurt het te lang. Later krijg ik de voorgelezen tekst onder ogen en nog kleuren mijn wangen rood: ben ik te dom of is dit onschadelijke onzin?
#58 AERNOUDT JACOBS (25 11 2016)
“There is nothing in a caterpillar that tells you it’s going to be a butterfly.” R. Buckminster Fuller
A short performance with copper wires, coils, magnets and either a flexible bag or tin cans.
Hij staat achter een tafeltje en blaast een doorschijnende ballon op waarin geluidsdraadjes liggen. Hij legt de ballon met de bolle kant in een bokaal met water. De ballon rust precies op die geluidsdraadjes en via elektromagnetische inductoren annex versterker herkennen we allerlei zeegeluiden zoals de branding en krijsende meeuwen in de lucht en hij doet er een schepje water bovenop en nu pas horen we de meeuwen voluit, als in een close-up, het is net écht, de ballon blijft liggen in de bokaal en naargelang de verschillende volumes water horen we alternaties van geluiden bij het telkens verplaatsen, verbinden en heroriënteren van de inductoren.
Plots is alles nóg realistischer dan in de maritieme realiteit want hier geen storende omgevingsgeluiden. Zo voelen we ons heel even aan zee in Sint-Jans Molenbeek. Cool, kort, hoera.
#59 JASPER DREESEN (30 12 2016)
“In het park naast mijn huis ligt een andere planeet / Waar niemand iets van weet / De dagen zijn er lang, de nachten zijn er langer / Men is bang om hem te zien, maar de angst is altijd banger”
Achter Jasper Dreesen verschijnt: The unconscious mind writes poetry when it’s left alone. Iemand met een zaklamp hangt in het licht van de projectie stukjes tekst op. Ondertussen doorzoekt Jasper Dreesen ijverig rijmboeken. We lezen van het scherm:
“Ik ben een oude kleine jongen
En een jonge oude man
Er is nog veel dat ik zou willen
En nog minder dat al kan
Ik zou heel stil willen gillen
Maar de stemmen zijn te luid
Ze zitten diep vanbinnen
En geraken er niet uit
De dagen zijn soms donker
En de nachten wel eens licht
En als ik in een dal zit
Zie ik soms de sterren
Maar zit ik op een berg
Gaat de hemel plots ook dicht
Het is maar wat het is
Alles komt en alles gaat
‘T is gehoop en ‘t is gemis
‘T is te vroeg en ‘t is te laat
‘T is soms hard en soms is ‘t zacht
‘T is de traan op de wang
Die stiekem ook eens lacht”
Hierna tikt Jasper Dreesen live op de laptop:
“HET IS KLAAR (DENK IK)
De lichten mogen aan”
Grappig, gevoelig.
#60 PIETER AMPE (27 01 2017)
“I’ll protect you from the hooded claw / Keep the vampires from your door”(Frankie goes to Hollywood)
The Power of Love (Frankie goes to Hollywood) zet gestadig in en Pieter Ampe (in sexy outfit) stript en danst rondom een paal volgens de geijkte methodes van het paaldansen maar wel met een verhoogde artistieke kwinkslag. Het duurt kort maar net lang genoeg. Het is grappig, onderhoudend, herkenbaar en toch mysterieus. Er zit humor in. En het is technisch stevig onderbouwd.
Tijdens de dans kleedt Pieter Ampe zich uit in etappes. Hij wringt zich acrobaatsgewijs rond de paal op het ritme van de muziek en de erotische bewegingen zijn een verleidend understatement. Zijn aangepaste kledij van shortje en doorschijnende body worden op de gepaste tijdstippen op gebruikelijke wijze door de ruimte gezwierd. Aan het eind houdt hij enkel een slipje aan en zijn lange volle baard.
Pieter Ampe is een missionaris. En hij doet dat goed.
#61 FILAROWSKA AND MOSTAFA TALEB (03 02 2017)
RE LA RE LA
I read words / He responds with music. / He plays on kamancheh / I respond with words. / We don’t speak common language / And yet we do.
About sound (Iran) and vision (Poland) en de gemeenschappelijke taal. Zij spreekt en zingt, hij antwoordt op de kamancheh, een sitar uit Iran. Eerst leest zij, hierna speelt hij, enzovoort.
Het leest als een soort dagboek, het is poëtisch, soms lijken het zelfs kleine Bachvariaties.
Het gaat over de liefde, over het doden van een spin, over hangende wolken, over onverstaanbaar zijn tenzij in het Engels, over vallende vlinders, over aardbeien op het hoofd, over de muziek die door de ruimte klieft.
Het gaat ook over slechte liefde (bad timing), over goed en slecht: zij zit op haar wolk en rust. Zij at een spin, ze walgde maar het smaakte nergens naar want fouten zijn ook wolken, groter soms dan de realistische materie.
Dit is een concert in de jaren zestig.
#62 DIRK HENDRIKX (31 03 2017)
DADA
De ruimte is ingevuld: tafel, beamer, camera, scherm, twee statieven, twee camera’s en een laptop. In een film wordt Dirk Hendrikx (DH) na een kort opstootje aan metro Louisa (Brussel) door de politie opgepakt en na een dansend protest van een aantal vrouwen weer vrijgelaten, die twaalf vrouwen (maagden) komen live vocaliserend de trap af, gaan telkens een toon hoger zingen en stellen zich per zes op aan weerszijden van het scherm. Freeze frame Louisaincident.
Hierna komt DH de trap af, hij kruipt op de stoel die in het midden tussen beide koren in staat, hij spert zijn mond wagenwijd open en schreeuwt zonder geluid zo luid als hij kan. Hij draagt een boxershort en kniehoge voetbalkousen, zijn twee handen zijn omzwachteld, om zijn lijf een bokserscape met achterop ingestikt: DIRK. In het licht van de filmstill gaat hij wild schaduwboksen. Het koor sluit harmonieus af met ma no mi i i i. DH heeft ondertussen de borst ontbloot en het koor zingt met open monden zonder geluid. DH hapt naar adem, gesticuleert en leest een tekst af van een muziekpupiter: ha a ho a ha ha ha, het koort valt in, DH gaat zitten en bekomt met een glas water, hierna floept hij zijn hoofd door een vierkant karton en zegt ha ha ha ha ha ha ha ha ha ha en gaat af. Koor zingt in mineur dissonante harmonieën, vloeit over naar ritmisch getokkel op de lichamen en eindigt in majeur de slotharmonieën, kabaziri kabaziri plus applaus.
Hierna de kortfilm Who’s afraid of a word of Aard? DH rolt in het veld, we herkennen de begintune van de BRT-serie Kapitein Zeppos (Living It Up, Bert Kaempfert), eerst gradueel trager, daarna onherkenbaar. DH rolt tot in het centrum van Brussel en de tentoonstellingszalen van Bozar, Lieve Meeusen voegt zich hierbij en samen rollen ze verder, 1987, blablabla, applaus en na nog wat natuurbeelden weerklinkt de Shaffycantate van Ramses Shaffy met de Pastorale aan ‘t eind onherkenbaar. Veel hahahahahahahahahaha ha plus de generiek met de naam van DIRK HENDRIKX overal voluit groot en supersnel onleesbaar klein alle medewerkers en nog eens plus een animatiefilmpje en no curling production en einde. Dada.
#63 TOMAS VAN WALLE (28 04 2017)
Within the still point of the mind
“
Some say the future is crowds
fighting for water and space.
Chaotic and dark and loud,
everything used up and taken.
But I say the future’s within the still
point of the mind
Where we escape the bounds of earth
And break the bonds of time
”
Laurie Anderson.
(Uit: Bodies in Motion, Homeland, 2010)
Gitaarhouder met gitaar, tafeltje met viool, schraagtafel met laptop, twee geluidsboxen, piano achter schietlood, geluidskunst, weinig volk. Tekst is als gekrekel ‘within the still point of the mind’, ambient music à la Brian Eno, geluidsmuurtjes, prepared piano en snaren met obstakels.
De gitaar wordt met de strijkstok geschuurd, even daagt mij de term ‘free jazz’ en herinner ik mij de legendarische IPEM-concerten (Gele Zaal) in het Gent van de jaren zeventig, toen nog ernstige experimentele hedendaagse muziek genaamd.
Viool, gitaar, piano (Thomas Van Walle) in een mix van klassieke muziekfragmentjes in een geluidsgolvende achtergrond, frisse galmtonen in een fijn samenspel, dreigend in crescendo tot alles langs vioolgepingel zacht wordt neergelegd op een kort maar mild staccato.
Een klankrijk bouwwerk om met onze oren te wandelen.
#64 GUST PEE (26 05 2017)
Mevr. Peeters en co
doen de generale
voor Zaterdag
17/06/2017
Filmscherm klaar, beamer in aanslag. Doorheen de rook van een rookmachine treedt een jong meisje aan met een buitenmaatse tenorsax. Op het doek ze we haar fijne afgemeten schaduw. In het licht van die witte projectie speelt ze hartveroverend één melodielijn waarna ze in een nieuwe rookwolk verdwijnt. Op het scherm zien we een oudere dame die de camera frontaal aankijkt en die na een tijdje een lied aanvangt, het is dezelfde melodie als die van het meisje, ze zingt in het Brussels ‘Brussel, gh’t m’n ert gestolen’. Het gaat via de ‘Rue Neuve’ over de ‘Place de Brouckère’ tot in de ‘Marollen’ en ‘van de Nord tot de Midi’. Ze zingt het lied tweemaal terwijl de camera 360° om haar heen draait. Ze zingt door, enigszins verlegen, aarzelend, of het wel goed is wat ze doet en dan is ‘t gedaan.
Het vermoeden groeit dat het jonge meisje en de oudere vrouw verwant zijn. Bijvoorbeeld als grootmoeder en kleindochter. Die gedachte draagt betekenis omdat het vormgeeft aan het feit dat het leven wordt doorgegeven en dat het doorgegeven leven zich de vorige levens herinnert. Van nu en straks en over toen en later. Of het meisje eerst moest komen of erna en vice versa of omgekeerd, soms zie ik duidelijk die loop in de tijd. De kip, het ei of beide. Wordt ei zo na vervolgd.
#65 ALMUDENA LOBERA (23 06 2017)
"I play my part on my stage.
I tell what I can to form the perfect answer.
But that answer cannot come before all are ready to hear"
(Twin Peaks TV series)
Twee zetels: Almudena Lobera zit in het midden tussen Ariane Loze en een vriend. Tussenin een krukje waarop een plant en aan weerszijden twee staanders, de een met een gloeilamp of peertje, de ander met een kaars. Iemand zit op een stoel tegen de trap. Vóór hen enkele met water gevulde glazen op een vierkante lage tafel.
Het algemeen licht dooft. Ze spelen vraag en antwoord in het Engels. De man vraagt, de vrouw reageert. What is the nature of light ? De man steekt de kaars aan, Ariane Loze het peertje met de nabije voetschakelaar. De man bij de trap ontsteekt een spot die aan de balustrade van de trap is vastgemaakt.
Telkens vóór en tijdens het spreken houdt Ariane een blad vast van de plant tussen hen in. Soms kijkt ze de plant lang aan, aait ze, bevloeit en besproeit ze. Allen kijken gelijktijdig toe en wij met hen.
What is the attitude for objects? Words? Magic? Still holding some leaf of the plant while answering. And each time another leaf. Het vragenspel handelt over natuur en energie. De kaars aan de vraagkant, het peertje als lichtend antwoord: aha, idee, uitroepteken! Het is een filosofisch discours over de natuur der dingen, over die natuur zelf en de bijhorende formulering tot voorbij de grenzen van het denken zelf.
What can be thought? And about translation is a loss, and why in English, and what about light, what about the visual issues? Rembrandt said: ‘having eyes doesn’t mean you can see’. Light has a meaning. Answer: ‘I am contemporary’, ‘I am always’.
Question: ‘What about the color black?
Answer: ‘I hear the darkness’.
Almudena dooft het groot licht en de kaars, Ariane Loze de gloeilamp.
#66 KORNEEL DEVILLÉ (27 07 2017)
Alstublieft, dankuwel: samen met zijn bevallige assistente overhandigt Korneel Devillé de mensen hoogstpersoonlijk een zwart buideltje en hij doet dit processiegewijs, traag schrijdend door de ruimte. Na enige tijd zegt hij: dames en heren, de bar zal meteen open gaan en een Cuvée Devillé zal u worden ingeschonken en dit is dat, dat is dit en in het zwart buideltje vindt het publiek 3€: een protest omdat TAZ toch een ingangsprijs vroeg en niet de gebruikelijke 2M3-gratis toegang hanteerde. 2M3 had dit vooropgesteld.
Weinig en veelzeggend is deze vermakelijke protestactie, verwant met zijn Devillé’s optreden in De School van Gaasbeek waar hij met projecties vragen stelde over canoniseerde kunst. Nu is het een zwart buideltje want wat zit erin, een klein verhaal? Het is geld en een goed gesprek achteraf.
#67 ELS OPSOMER (28 07 2017)
L’ordre du jour
Els Opsomer positioneert zich in de wereld. Eerst doet ze een lange inleiding over het project 2M3. Hierna stelt ze zich de existentiële vraag: leven of kunst en hoe sta ik tegenover mezelf en hoe verhoud ik mij tot de wereld en die wereld met zijn vele oorlogen. Wat kan ik doen, niet doen? Hoe helpt fotografie, hoe helpt kunst? Of ook niet?
Steeds weerkerende vragen en evenzo dringende antwoorden. Hoe ook ouder worden, wat is het leven? Wat de betekenis, de zin ervan? De vergelijking met Brussel, dat oorlog ook hoop in zich draagt, dat alles dan intenser is. Over tijd en zijn en zijn en tijd. Geïllustreerd met dia’s. Zie ook inleiding.
#68 HEIKE LANGSDORF (29 07 2017)
Voorwerpen liggen in een losse cirkel bijeen: een plastiek blauw plooibaar krukje, een kam, zakjes met geluidsgenererende inhoud, een pennenzak met ritsstluiting en nog veel meer. Aan een draad hangt een micro nabij, er staat ook een micro op statief. Één spot zorgt voor een organisch lichtspel op de lange muur als Heike Langsdorf binnenkomt.
Heike Langsdorf manipuleert de voorwerpen tot dicht bij de micro’s zodat een intrigerend geluidspanorama zich ontvouwt. Ze doet handelingen die zich organisch ontwikkelen en zo geluid genereren. Met de zakjes evoceert ze onweer en donderslag en dan gaat het licht even uit. Ze danst met de voorwerpen en verschuift ze op een haast rituele en esoterische manier en laat ze tonen blazen.
Ze loopt de ruimte op en af, palavert ritmische, stoot klanken uit, laat een smartphone een lied zingen, overhandigt een klein voorwerp annex micro aan een toeschouwer, ze beweegt gracieus en glijdt zachtjes over de vloer. Uiteindelijk zet ze een masker op met een lange neus — commedia dell’arte, karnaval in Venetië, Pinocchio — ze doet haar schoenen aan, schuift traag en schuin enkele voorwerpen over de vloer en zegt thank you. Thank you.
#69 FRANCIS DENYS (30 07 2017)
Kijk, er liggen overal pannenkoeken op de vloer. Francis Denys draagt een zwarte T-shirt met de groene opdruk van een doodskop met diagonale knoken. Twee brandende spots staan op statieven, er zijn drie draaiende ventilatoren en blauwe plastic baches.
Francis Denys breviert murmelend ja ja ja ja ja ja en dan nog nee nee nee nee nee, hij ijsbeert tussen de pannenkoeken door en plots dooft het licht. In die halve duisternis leest hij van een papier de vele namen van allerlei soorten stenen, eerst alfabetisch maar na een tijdje alle door elkaar: van silex tot bauxiet, van hardsteen tot magma en lava en barnsteen, opaal en agaat etcetera want dan gaat het licht weer aan en zet hij een muziekje op dat een ritmesectie vormt rond het gescandeerde ja ja ja ja ja ja en nee nee nee nee nee nee en hij danst tussen de pannenkoeken door en nodigt iedereen uit om mee te dansen wat gestaag en gewillig wordt opgevolgd en dat is meteen het einde van de performance.
Francis Denys vervolgt zijn research over stenen. Meteorieten als stenen en lichamen als planeten. Het licht gaat aan en uit. Het heelal in het licht en de wind in de ventilatoren midden de ruimte tussen de ronde oppervlakken van de pannenkoeken in een maanlandschap van stenen zonder water.
#70 GEERT VAES & EVELINE VAN BAUWEL (31 07 2017)
Twee haast identieke oude mannetjes staan aan een tafel. De tafel is bekleed met een beige hoogpolig tapijtkleed. Op die tafel een laptop en een potplant. Vóór die tafel een vierkante tafel evenzo aangekleed en waarvan het hoogpolig tafelkleedtapijt tot op de grond doorhangt. Op die vierkante tafel vier klassieke Lenco platendraaiers en een in elkaar geknutselde lampenstel.
De mannetjes dragen een sweater met opschrift: ‘the owls are not what they seem’ (Twin Peaks). De laptop die ze alternerend bespelen stuurt de platendraaiers aan via een ingenieus computersysteem. De hengels van de platendraaiers gaan automatisch op en neer. Zo sampelen ze als echte dj’s een mix van Nina Simone tot Mozart over geluidsfragmenten uit Richard III (the play) tot Dave Brubeck (Take Five), Laurie Anderson en Alice Coltrane.
Na zo’n 20 minuten begint een van de twee te dansen. Na verloop van tijd komen in die professionele dans vrouwelijke lichaamscontouren te voorschijn en begin je ook intenser te kijken terwijl de danser wilder gaat dansen en de hele ruimte inneemt, Take Five scherpt zich aan, het volume stijgt en de man is een vrouw, verkleed als oude man. Sereen, cerebraal en heel tastbaar intrigerend. De maskers zijn subliem.
#71 BERNARD VAN EEGHEM (01 08 2017)
Lege ruimte met zwarte vleugelpiano, banken en zetels op een rij tegen de muur. Bernard Van Eeghem tokkelt op de piano. Hij kan het niet en doet het toch. Het geroezemoes verstomt. Hij begint te tekenen en tekent wat hij zegt en zegt wat hij tekent. De tekening als verklaring van de tekst. Gelijktijdig. Met krijt op de betegelde vloer omdat de muren niet afwasbaar zijn.
Hij zegt de tekst traag stotend in het Portugees. Hij doet dit nogal uitleggerig als een leraar die kost wat kost wil verklaren wat hij zegt om zo het publiek op de schoonheid te wijzen van de tekst.
Die tekst is van Álvaro de Campos alias Fernando Pessoa (1888-1935). Het episch gedicht is een ode van de zee: van alles wat maritiem is, alles wat met de zee te maken heeft, tot piraten toe. Het is een fragment uit de Ode Marítima uit 1915 waarmee Fernando Pessoa de Portugese poëzie meteen op wereldniveau bracht.
Bernard Van Eeghem ondergaat de wetten en praktische bezwaren die tussen droom en daad instaan zoals de moeilijkheden van afstand bij het tekenen op de vloer. Plus dat sommige woorden of zinnen geen tekening behoeven en andere dan weer wel. Aan het eind gaat hij zingen en blokfluit spelen. Een interessante oefening. Wordt vervolgd.
#72 JEROEN UYTTENDAELE (02 08 2017)
Jeroen Uyttendaele manipuleert een grote spiegel die de beelden van de projector die op de spiegel is gericht naar de muur terugstuurt. De mensen, het publiek, staan achter de spiegel en kijken naar de projectie op de muur.
Er is elektronische ambient music. We zien water, blauw, rood, het maanlandschappen vol kraters die als gaten verglijden in de tijd.
Bevreemdende ervaring: de kunstenaar als medium die onze beelden doorstuurt naar een andere planeet. Via een digitale module wordt aardse informatie getransformeerd om het te kunnen doorsturen naar wat buiten tijd en ruimte ligt, voorbij het zijn en tijd in het hier en nu
#73 EVA lA COUR (03 08 2017)
Eva La Cour onderzoekt de geopolitieke ruimte: ze legt de nadruk op geschiedenis en esthetiek met speciale focus op het brede Noordpoolgebied hetzij de Arctische ruimte. Hier en nu past ze haar onderzoek toe op de Belgische kustlijn. We kijken naar projecties op de muur en zien beelden op een klein flatscreen. Tekst wordt geprojecteerd via een aangesloten smartphone. In een micro praat Eva La Cour in het Engels er doorheen, met rustige aanhoudende vastheid. Het publiek ziet ook nog zichzelf geprojecteerd. All in one.
We herkennen Eva La Cour in een kinderkamer met uitzicht op het strand, we zien mensen op vakantie en het appartementsgebouw van buitenaf. Eva La Cour spreekt over het landschap van de kuststrook, over de ruimte die de zee inneemt op het strand, over de geschiedenis van het strand en haar evolutie in de geschiedenis van de mensheid, over het conflict tussen individu en gemeenschap, over de grenszones tussen private en publieke ruimte, over leegte en geschiedenis, natuur versus cultuur, urbanisatie, oorlog en vrede.
Vrede.
#74 GERT AERTSEN (04 08 2017)
De houten constructie van de lange ateliertafel die de hele breedte van de ruimte inneemt wordt helder uitgelicht door de felle spotlichten onderin.
Drie mannen bewegen met metalen buizen door de ruimte. Ze gaan heen en weer en draaien traag rond. Via intermagnetische interferenties transformeren die bewegingen zich tot een georganiseerd en indrukwekkend geluidsdecor. Het is geen kakafonie.
Niet beangstigend, noch oorverdovend maar gewoon boeiend. Gelijk vormen de metalen buizen een stereometrische aankleding van de ruimte in die symfonie van klanken. Het is een waarlijk concert.
Plots stilte, zes volle minuten lang. Opnieuw muziek, anderhalve minuut. Vóór de duisternis inslaat worden de buizen als strijkinstrumenten heel even aangestreken. Indringend. Hoera!
Hoera!
Brechje Moerman schrijft:
#83 Laissez-moi dormir
(Frédéric Samier) 31/05
Een man komt de trap af, tanden poetsend. Zit dan nog even op het bed, alsof hij zijn dag en zijn leven overdenkt, en knipt dan het licht uit en gaat liggen. De muziek stopt en hij slaapt.
Hij slaapt, en slaapt, en langzamerhand komt rond hem de stad tot leven. Het zachte deuntje van de wekkerradio raakt overstemd door kuchjes en de vluchtige stappen van de enkele overstekers. Mensen grijpen weer naar hun bier en hun sigaretten, kijken vanop het terras nog eens door het raam. Ja, hij ligt er nog. Gesprekken beginnen, eerst zacht, dan normaler. De bar is opnieuw open.
Mensen lopen nu vrij rond, rond het bed, dat daar staat met de man erin. Het stille centrum van alle beweging, de focus van de nachtcamera op lange sluitertijd waarlangs de lichten in alle richtingen hun lijnen trekken.
Een éénpersoonsbed, met daarin één mens, helemaal alleen en weg van de wereld. Laat hem slapen. Laat ze slapen, in zolderkamers, in sous-sols. In krappe appartementjes, in ziekenhuizen, in homes. In de stad.
Gluur binnen als je kan.
Wat is een mens kwetsbaar.
Zet dan je weg verder.
#81 Misha De Ridder – White Silence
29/03
Een moderne mens krijgt in één dag evenveel beelden te verwerken als een doorsnee middeleeuwer in heel zijn leven, las ik ergens. Ik lees veel, ergens.
Een mens is gemaakt van verhalen en spanningsbogen. We worden eronder bedolven nu, raken met zijn alleen de weg een beetje kwijt.
Terwijl je kijkt naar Misha De Ridders gefilmde landschap - of wat je vermoedt dat het landschap is - word je je absoluut gewaar van je eigen brein. Met het verstrijken van de minuten komt de concentratie, de gedachten worden minder warrig en dens, ze dunnen uit, als de mist voor je ogen. Wat gebeurt er als je kijkt naar een beeld waarin - bijna - niks gebeurt? Wat projecteer je daarop? Wat wil je eigenlijk ontwaren? Hoe vul je de gaten, de ontbrekende stukken in, wat wil je dat erachter zit?
Kan je het nog echt, stilstaan? Uitademen en het water vlak laten worden, terwijl je zinkt tot op de bodem.
Aan het oppervlak waait de wind. De wereld draait door, maar trager, bevattelijker. Bedankt, Misha.
#80 - Chloe Opdebeeck
Een gelukkig koppel op een hete zomervakantie. De moeder van de artieste, denk je, nog voor ze zwanger werd. Een huwelijksreis, misschien, naar de Acropolis en Griekse stranden. Zij een zorgeloos en gewillig onderwerp voor de camera, hij een verliefde partner.
Op het einde word je speels uit je scenario gekieperd. Dit is Griekenland niet meer, maar een mottige zoo. Een beetje een domper is dat zeg. En is dat wel dezelfde vrouw? Heeft ze haar haar dan kort geknipt en geblondeerd? Een huwelijk dat al snel verzeilde in routine en verveling, denk je. Maar je trekt het verhaal toch maar door. Waarom werd dat anders na elkaar geprojecteerd?
Vroeger waren vakantiefoto’s om te tonen aan familie, misschien vrienden. Daarna verdwenen ze op zolders en in kasten. Ik herinner me goed de verrukking van de dia-avonden waarop die lange dozen nog eens boven gehaald werden. Je eigen familie zien, je ouders, grootvader, grootmoeder, oudooms en tante. Jongere versies van de mensen die je kent, in de kleuren zo eigen aan oude foto’s. Het maakte hen tegelijkertijd tastbaar en vreemd. Het gaf zicht op het leven dat voor je kwam, en vragen over wie zij nu eigenlijk zijn, die gerimpelde mensen om je heen. “En wie ga ik worden, later, als ik groot ben”?
De oude ansichtkaarten op de rommelmarkt, zwart-witte, soms vergeelde en vooral vergeten foto’s. Of de nota’s van een onbekende in de kantlijn van je bibliotheekboek. Je maakt er een verhaal van.
Mensen leven van verhalen. Een mensenleven hangt er letterlijk van aaneen. Je legt jezelf uit, en bij anderen vul je in. Hoe weinig info we ook hebben, hoe veel hiaten er ook zijn. We vullen die gaten moeiteloos op. Met wat we zelf hebben meegemaakt of wat we zouden willen zien. Je leest wat je bent.
Nadien vraag ik we af voor wie we vandaag de dag vakantiefoto’s maken, nu we ze zo achteloos op Instagram en Facebook zetten. En ook: vanaf wanneer is iets kunst? Wat betekent het voor kunst dat een verhaal nooit hetzelfde is voor de kijker en voor wie erin zit? Kan een kunstenaar dan ooit echt iets overbrengen? Of gaat kunst enkel over wat er in jouw hoofd gebeurt als kijker? Als dat zo is, mag je aan je publiek ook gewoon een reeks dia’s tonen. Het stemt alvast tot nadenken.
Koen Moerenhout schrijft:
#67 Ermias Kifleyesus
Changing world you are my Anchor 2017
"... So please let's go over it again. But with these few changes in mind;
The man has the boy on a leash. It is the boy that is followed by the man.
They walk gently.
There should be no suggestion of power or dominance. Only rules to be followed.
The task to be completed is clear to both. As the boy walks around the audience and looks at the faces, the man starts counting down.
The boy is to draw a portrait of all the faces in the audience in a limited time frame.
Time frames are not fixed. They may change depending on how many people there are in the audience, the context or the allocated time for the performance.
What is important is the time that is spent on each subject which fluctuates from one person to another.
It is the man that determines how long the boy is to spend on each audience member.
And so the man counts down while the boy draws a portrait.
The performance comes to an end when there are no more faces to be drawn.
The man takes off the boys mask. The boy gives the portraits to the respective owners. The man takes off the leash.
the performance ends.
Are there any questions?"
